Το «παζάρι» για το νέο σχέδιο προστασίας της α΄ κατοικίας
1 min read
Η αξία της πρώτης κατοικίας που θα προστατεύεται, στο πλαίσιο του νέου νόμου που επεξεργάζεται η κυβέρνηση, το κατά πόσον η προστασία αυτή θα παρέχεται μόνο για οφειλές από στεγαστικά δάνεια ή θα αφορά και περιπτώσεις πρώτης κατοικίας λόγω οφειλών από επιχειρηματικά δάνεια, καθώς και το ύψος του «κουρέματος» που θα δίνουν οι τράπεζες για τη ρύθμιση αυτών των δανείων, είναι τα τρία επίμαχα θέματα, πάνω στα οποία επικεντρώνονται οι διαφωνίες κυβέρνησης – τραπεζών και θεσμών.
Γύρω από αυτά τα τρία επίμαχα θέματα αναπτύσσονται επίσης συζητήσεις για το κατά πόσον η διαδικασία της εξωδικαστικής ρύθμισης που προωθείται θα αφορά όχι μόνο αυτούς που θέλουν να προστατεύσουν την κύρια κατοικία τους, αλλά και για το κατά πόσον, στην ειδική πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί, θα μεταπέσουν και όλες οι αιτήσεις που έχουν γίνει στο πλαίσιο του νόμου Κατσέλη και όσες νέες υποβληθούν, καθώς και κατά πόσον στη νέα πλατφόρμα θα μπουν όλα τα χρέη που έχει ένα φυσικό πρόσωπο, όπως οι οφειλές από καταναλωτικά δάνεια, τα χρέη προς το Δημόσιο, τη ΔΕΗ, την ΕΥΔΑΠ κ.ά. Η «Κ» σταχυολογεί τις απαντήσεις σε αυτά τα θέματα.
• Η αξία της πρώτης κατοικίας. Η κυβέρνηση επιμένει να διατηρηθούν υψηλά τα όρια και συγκεκριμένα στις 250.000 ευρώ, πρόταση που απορρίπτουν οι τράπεζες θεωρώντας ότι το όριο αυτό οδηγεί σε οριζόντια προστασία του 95% των κόκκινων στεγαστικών δανείων. Οι τράπεζες αντιπροτείνουν το όριο αξίας της κατοικίας να περιοριστεί στις 100.000 –με διάθεση να συναινέσουν έως και περίπου στις 120.000 ευρώ– ανεξαρτήτως οικογενειακής κατάστασης. Να σημειωθεί ότι το σημερινό όριο προστασίας ξεκινάει από τις 180.000 ευρώ (εμπορική αξία ακινήτου) και αυξάνεται έως τις 280.000 ευρώ για οικογένειες με τρία παιδιά σε συνδυασμό με την οικονομική κατάσταση του οφειλέτη.
• Τα χρέη που θα εντάσσονται στη ρύθμιση για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Η κυβέρνηση προτείνει να προστατεύεται η πρώτη κατοικία και για χρέη που έχουν προκύψει από επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά και τα χρέη όσων είχαν εμπορική ιδιότητα στο παρελθόν και έχουν κλείσει τα βιβλία τους. Αντίστοιχα, προτείνει στην πλατφόρμα να έχουν δικαίωμα να ενταχθούν εκ νέου, δηλαδή να ξανακάνουν αίτηση, και όσοι έχουν απορριφθεί μέχρι σήμερα από τα δικαστήρια, λόγω αστοχιών του νόμου, π.χ. από δόλο που δεν έχει όμως στοιχειοθετηθεί επαρκώς. Και τα τρία παραπάνω θέματα απορρίπτονται από την πλευρά των τραπεζών, που επιμένουν ότι αντικείμενο της προστασίας θα πρέπει να είναι μόνο οι οφειλές από στεγαστικά δάνεια. Αντίστοιχα, απορρίπτουν την άποψη ότι θα πρέπει να επανεξεταστούν περιπτώσεις του νόμου Κατσέλη που απορρίφθηκαν από τα δικαστήρια.
• Το ύψος του «κουρέματος» αποτελεί αντικείμενο διαφωνίας στο πλαίσιο του εύρους της προστασίας που θα παρέχεται. Εφόσον η αξία της πρώτης κατοικίας που προτείνεται να προστατευθεί είναι αυτή των 250.000 ευρώ, αυτό σημαίνει ότι αντικείμενο της ρύθμισης θα αποτελέσει η πλειονότητα των κόκκινων στεγαστικών δανείων, που σήμερα φθάνουν τα 16 δισ. ευρώ. Οι τράπεζες θεωρούν ότι αυτά τα όρια θα τους υποχρεώσουν να κάνουν γενναία «κουρέματα» οφειλών, τα οποία θα επιβαρύνουν τα κεφάλαιά τους, με δεδομένο, όπως υποστηρίζουν, ότι τα 160 εκατ. ευρώ, που έχει προϋπολογίσει το Δημόσιο ως συνεισφορά για το 2019 στους αδύναμους, δεν επαρκούν για να καλύψουν τη διαφορά της δόσης που θα πρέπει να πληρώσει κάποιος μετά τη ρύθμιση.
Μύθος η κατάργηση του νόμου Κατσέλη
Ενας βασικός μύθος που συντηρείται το τελευταίο διάστημα είναι ότι ο νόμος Κατσέλη καταργείται. Αυτό δεν ισχύει. Ο νόμος Κατσέλη, δηλαδή η δυνατότητα κάθε φυσικού προσώπου να καταφεύγει στο δικαστήριο προκειμένου να ρυθμίσει τις οφειλές του, παραμένει ως έχει. Αυτό που θα πάψει να ισχύει από τις 28 Φεβρουαρίου είναι η δυνατότητα κάποιου να ζητήσει προστασία της πρώτης κατοικίας με βάση τις ευνοϊκές ρυθμίσεις που ισχύουν σήμερα. Αυτός είναι και ο λόγος που τα κριτήρια, δηλαδή η αξία της πρώτης κατοικίας και η εισοδηματική κατάσταση, συζητούνται στο πλαίσιο της θεσμοθέτησης νέας διαδικασίας που θα καλύψει αυτό το κενό. Η διαδικασία αυτή επιδιώκεται να είναι εξωδικαστική, δηλαδή να μπορεί κάποιος να υποβάλλει αίτηση σε πλατφόρμα και, εφόσον πληροί ορισμένα κριτήρια, να ρυθμίζει την οφειλή του και να προστατεύει την πρώτη του κατοικία.
Σε μια προσπάθεια ωστόσο να αποσυμφορηθούν τα δικαστήρια, η κυβέρνηση προτείνει στην πλατφόρμα αυτή να μπορούν να ενταχθούν αυτοί που:
• Θέλουν να προστατεύσουν την πρώτη τους κατοικία.
• Θέλουν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους, είτε αυτές είναι προς το Δημόσιο ή άλλους φορείς (π.χ. ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ κ.λπ.) είτε προς τις τράπεζες.
Η όλη συζήτηση για τα κριτήρια αφορά αυτούς που θέλουν να προστατεύσουν την πρώτη τους κατοικία και οι οποίοι, στην περίπτωση που το εισόδημά τους δεν επαρκεί για να πληρώσουν τη δόση που τους αναλογεί, θα μπορούν να επιδοτούνται από το κράτος. Η επιδότηση δεν θα είναι το ένα τρίτο της δόσης, όπως λανθασμένα έχει επικρατήσει να γράφεται. Το Δημόσιο θα καλύπτει το μέρος της δόσης που ο οφειλέτης δεν μπορεί να καλύψει με βάση το εισόδημά του. Δηλαδή, εάν η δόση του δανείου, όπως αυτή θα προκύψει με βάση το τυχόν «κούρεμα», που είναι συνάρτηση του ύψους της οφειλής και της αξίας του ακινήτου, είναι 500 ευρώ και, με βάση τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, το εισόδημα του δανειολήπτη μπορεί να καλύψει μόνο τα 300 ευρώ, το κράτος θα παρεμβαίνει και θα δίνει τα 200 ευρώ.
