Θα μπορούσε να υπάρξει πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Δύσης; Τι λένε οι αναλυτές
1 min read
To CNBC ήρθε σε επαφή με στρατηγικούς αναλυτές για να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με το κατά πόσο είναι πιθανή μια άμεση σύγκρουση μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης
Oι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης έχουν γίνει πιο τεταμένες αυτήν την εβδομάδα, προκαλώντας ανησυχίες ότι μια άμεση αντιπαράθεση μεταξύ των δύο πλευρών θα μπορούσε να είναι εφικτή, όπως σημειώνει το CNBCN.
Τις τελευταίες μέρες για παράδειγμα, η Ρωσία διέκοψε τις προμήθειες φυσικού αερίου σε δύο ευρωπαϊκές χώρες – Βουλγαρία και Πολωνία – και προειδοποίησε αρκετές φορές τη Δύση ότι ο κίνδυνος ενός πυρηνικού πολέμου είναι πολύ “πραγματικός”.
Ακόμη, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε ότι οποιαδήποτε ξένη επέμβαση στην Ουκρανία θα προκαλούσε “άμεση” απάντηση από τη Μόσχα, ενώ το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών προειδοποίησε το ΝΑΤΟ να μην δοκιμάζει την υπομονή του Κρεμλίνου.
Από την άλλη, δυτικοί αξιωματούχοι κατέκριναν την “επικίνδυνη” ρητορική της Ρωσίας περί ενός πυρηνικού πολέμου, με το Ηνωμένο Βασίλειο να καλεί τους δυτικούς συμμάχους να “διπλασιάσουν” την υποστήριξή τους προς την Ουκρανία.
Σε αυτό το πλαίσιο, το CNBC ήρθε σε επαφή με στρατηγικούς αναλυτές για να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με το κατά πόσο είναι πιθανή μια άμεση σύγκρουση μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης.
Πυρηνική επίθεση;
Στις αρχές της εβδομάδας, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, προειδοποίησε ότι η απειλή ενός πυρηνικού πολέμου “δεν μπορεί να υποτιμηθεί” και σημείωσε ότι η παροχή όπλων από το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία ισοδυναμεί με την εμπλοκή της στρατιωτικής συμμαχίας σε έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπων με τη Ρωσία.
Ο Πούτιν “ενίσχυσε” την πολεμική ρητορική την Τετάρτη, απειλώντας με “άμεσα” αντίποινα εναντίον οποιασδήποτε χώρας παρεμβαίνει στον πόλεμο στην Ουκρανία και δημιουργεί – όπως το αποκάλεσε – “στρατηγικές απειλές για τη Ρωσία”. Ακόμη, σημείωσε ότι η Ρωσία διαθέτει τα “εργαλεία” για τα αντίποινα αυτά, εργαλεία “που κανείς άλλος δεν μπορεί να καυχηθεί ότι διαθέτει”. “Θα τα χρησιμοποιήσουμε αν χρειαστεί”, απείλησε.
Ωστόσο, στρατηγικοί αναλυτές δήλωσαν στο CNBC ότι ο Πούτιν παίζει με την αποστροφή κινδύνου για τη Δύση και ότι οι πιθανότητες πολέμου είναι ελάχιστες.
“Νομίζω ότι αυτή τη στιγμή δεν είναι πιθανό ότι θα υπάρξει πυρηνικός πόλεμος ή Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος που θα επεκταθεί πραγματικά τόσο πολύ πέρα από τα ουκρανικά σύνορα”, δήλωσε στο CNBC ο Samuel Ramani, γεωπολιτικός αναλυτής και συνεργάτης του Royal United Services Institute. “Αν υπάρξει επέκταση της σύγκρουσης, πιθανότατα βλέπουμε τη Μολδαβία να είναι ευάλωτη σε μια εισβολή”, πρόσθεσε.
Ο ίδιος σημείωσε ακόμη ότι η Ρωσία έχει μακρά ιστορία στη χρήση πυρηνικών απειλών ως μέσο αποτροπής της Δύσης από την άσκηση πολιτικών ασφαλείας που δεν της αρέσουν, με την κλιμάκωση της πολεμικής ρητορικής να έχει στόχο την αποτροπή των χωρών – μελών του ΝΑΤΟ από τις παραδόσεις των βαρέων όπλων στην Ουκρανία.
Επικίνδυνη στιγμή
Ωστόσο, ο Ramani σημείωσε ότι η ρωσική απειλή θα μπορούσε να γίνει πιο έντονη αν η Ρωσία αισθανθεί ταπεινωμένη στο πεδίο της μάχης. Ειδικότερα, οι στρατιωτικές υποχωρήσεις στην Ουκρανία γύρω στις 9 Μαΐου θα μπορούσαν να αποτελέσουν κάποιο κίνδυνο, την “Ημέρα της Νίκης” στη Ρωσία (η επέτειος της ήττας της ναζιστικής Γερμανίας από τη Σοβιετική Ένωση στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο).
“Ο Πούτιν έχει ιστορικό κλιμακώσεων με απρόβλεπτες συμπεριφορές και αν αισθανθεί ότι η Ρωσία ταπεινώνεται με κάποιο τρόπο και αν υπάρξουν σημαντικές υποχωρήσεις, ειδικά γύρω στις 9 Μαΐου, τότε υπάρχει ο κίνδυνος μιας απρόβλεπτης δράσης”, είπε και συμπλήρωσε: “Αλλά επίσης υπάρχει η λογική της αμοιβαίας καταστροφής που ελπίζουμε ότι θα συγκρατήσει τους πάντες”.
Η απειλή των πυρηνικών επιθέσεων αποτελεί μέρος του “εγχειριδίου” του Πούτιν, δήλωσε ο William Alberque, διευθυντής στρατηγικής, τεχνολογίας και ελέγχου των εξοπλισμών στο think tank του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών.
“Ο Πούτιν απολαμβάνει να παίρνει ρίσκα και πιστεύει ότι έχει πολύ μεγαλύτερη όρεξη για ρίσκο από ό,τι η Δύση”, δήλωσε στο CNBC. “Προσπαθεί να χρησιμοποιήσει το παλιό εγχειρίδιο του ‘αν σε τρομοκρατήσω αρκετά, θα υποχωρήσεις’”, πρόσθεσε ο Alberque.
“Τελικά, αν χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα, ακόμη και ένα χτύπημα επίδειξης, αυτό θα μετατρέψει τη Ρωσία σε παγκόσμιο παρία”, δήλωσε ο Alberque. Ο ίδιος συμβούλεψε τους δυτικούς ηγέτες: “Πρέπει απλώς να είμαστε σε θέση να διαχειριστούμε το ρίσκο μας και να διατηρήσουμε το θάρρος μας και να μην πανικοβληθούμε όταν κάνει κάτι που μπορεί να μην περιμένουμε”.
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι θα υπάρξει άμεση αντιπαράθεση, δήλωσε στο CNBC ο Liviu Horovitz, ερευνητής πυρηνικής πολιτικής στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας. “Τόσο οι ΗΠΑ όσο και οι δυτικοευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν τους ενδιαφέρει η κλιμάκωση αυτής της σύγκρουσης πέρα από την Ουκρανία και δεν βλέπω τίποτα που να υποδηλώνει ότι τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ θα πολεμήσουν στην Ουκρανία σύντομα”, σημείωσε.
Παρ’ όλα αυτά, αν ξεσπάσει ένας ευρύτερος πόλεμος, “οι συνολικές δυνατότητες του ΝΑΤΟ υπερτερούν των ρωσικών”, σημείωσε. Αυτό που είναι σημαντικό τώρα είναι ότι “όλες οι πλευρές θα πρέπει να αποφύγουν οποιαδήποτε βήματα που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν παρεξηγήσεις”, είπε, “βήματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έναν δυνητικά καταστροφικό πόλεμο”.
Οικονομικός πόλεμος
Ενώ το ΝΑΤΟ απέφυγε να παράσχει οποιαδήποτε βοήθεια στην Ουκρανία που θα μπορούσε να παρερμηνευθεί ως άμεση επίθεση κατά της Ρωσίας, οι δυτικοί σύμμαχοι συνεχίζουν να ασκούν πίεση στη Μόσχα.
Πράγματι, η οικονομική ζημία της Ρωσίας αυξάνεται μέρα με τη μέρα, με τη μορφή περισσότερων κυρώσεων σε επιχειρήσεις, βασικούς κλάδους και αξιωματούχους που βρίσκονται κοντά ή εντός του κύκλου του Πούτιν. Το ίδιο το υπουργείο Οικονομίας της Ρωσίας αναμένει ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί ως αποτέλεσμα των κυρώσεων κατά 8,8% το 2022 στο βασικό σενάριο, ή κατά 12,4% σε ένα πιο συντηρητικό σενάριο, όπως μετέδωσε το πρακτορείο Reuters.
Από την πλευρά της, η Ρωσία έχει επιδιώξει να απαντήσει με δικά της “πλήγματα” στις ευρωπαϊκές χώρες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου. Αυτή την εβδομάδα ανέστειλε τις προμήθειες στην Πολωνία και τη Βουλγαρία επειδή αρνήθηκαν να πληρώσουν για το φυσικό αέριο σε ρούβλια. Η κίνηση της Ρωσίας χαρακτηρίστηκε ως “εκβιασμός” από την ΕΕ.
Ενώ μια άμεση σύγκρουση μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης παραμένει απίθανη, ένας στενός παρατηρητής της Ρωσίας δήλωσε ότι οι δυτικές κυβερνήσεις πρέπει να εμφυσήσουν στους πληθυσμούς τους μια “πολεμική νοοτροπία” για να τους προετοιμάσουν για τις δυσκολίες που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν καθώς οι οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου συνεχίζονται, μεταξύ των οποίων η αύξηση του ενεργειακού κόστους και οι διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού.
“Είναι πιθανό να δούμε μια περαιτέρω κλιμάκωση του οικονομικού πολέμου, επειδή κατά κάποιο τρόπο, αυτή είναι μια λογική κίνηση και από τις δύο πλευρές που δυσκολεύονται πολύ να πολεμήσουν η μία την άλλη με άμεσο τρόπο λόγω των κινδύνων της πυρηνικής κλιμάκωσης”, δήλωσε στο CNBC ο Maximilian Hess, συνεργάτης του Ινστιτούτου Ερευνών Εξωτερικής Πολιτικής.
“Η Ρωσία θα κόψει το φυσικό αέριο σε περισσότερες χώρες, θα ενισχύσει τις απαιτήσεις της για πληρωμές σε ρούβλια και η Δύση πρέπει να προετοιμαστεί για αυτό με πλήρη πολεμική νοοτροπία, κάνοντας τους δυτικούς πληθυσμούς να καταλάβουν ότι αυτό θα έχει πραγματικό οικονομικό κόστος και πραγματικές επιπτώσεις στο κόστος των αγαθών, στο κόστος ζωής και στον πληθωρισμό τα επόμενα χρόνια”, είπε ο Hess και πρόσθεσε: “Αν δεν εφαρμόσουμε αυτή τη νοοτροπία πολέμου στον οικονομικό πόλεμο, τότε θα γίνει πολύ πιο εύκολο για τον Πούτιν να κερδίσει και να έχει επιτυχίες σε αυτό το θέμα”.
Άλλα αξιοσημείωτα σημεία
Μετά από δύο και πλέον μήνες πολέμου, η Ρωσία έχει επεκτείνει τον έλεγχό της σε εδάφη στην ανατολική και νότια Ουκρανία, προσπαθώντας να δημιουργήσει μια χερσαία γέφυρα από τη Ρωσία μέσω της περιοχής του Ντονμπάς προς το προσαρτημένο έδαφος της Κριμαίας. Αλλά η Μόσχα έχει επίσης υποστεί μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό και όπλα.
Εν τω μεταξύ, η Δύση συνεχίζει να υπόσχεται όλο και περισσότερη υποστήριξη στην Ουκρανία και οι δυνάμεις της χώρας προβάλλουν σθεναρή αντίσταση στα ρωσικά στρατεύματα, σηματοδοτώντας μια παρατεταμένη και αιματηρή σύγκρουση που θα κρατήσει καιρό. Ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, προειδοποίησε την Πέμπτη ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να διαρκέσει για χρόνια.
Ο Andrius Tursa, σύμβουλος για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη στην Teneo Intelligence, δήλωσε ότι σε αυτό το πλαίσιο, “δεν διαφαίνεται τέλος στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι σχέσεις με τη Δύση πιθανότατα θα συνεχίσουν να επιδεινώνονται”.
“Η ρητορική στη Ρωσία έχει ήδη μετατοπιστεί από τις δηλώσεις περί καταπολέμησης των “εθνικιστών” στην Ουκρανία σε έναν υποτιθέμενο πόλεμο δια αντιπροσώπων με το ΝΑΤΟ. Διάφορα περιστατικά θα μπορούσαν να κλιμακώσουν περαιτέρω τις εντάσεις με τη Δύση”, δήλωσε. “Περιστατικά όπως οι πρόσφατες εκρήξεις στην αποσχισθείσα μολδαβική περιοχή της Υπερδνειστερίας (που θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως πρόσχημα για μια αυξημένη ρωσική παρουσία στην περιοχή), που θα μπορούσαν να φέρουν τον πόλεμο επικίνδυνα κοντά στα σύνορα του ΝΑΤΟ, ανέφερε ο Tursa.
“Η Μόσχα θα μπορούσε επίσης να εντείνει τις απειλές προς το ΝΑΤΟ σχετικά με τις προμήθειες όπλων στην Ουκρανία, ειδικά μετά τις πολλαπλές στρατιωτικές και ενεργειακές εγκαταστάσεις στη Ρωσία που φέρεται να έχουν πληγεί από την Ουκρανία. Τέλος, οι αποφάσεις της Φινλανδίας και της Σουηδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ θα εκλαμβάνονταν από τη Μόσχα ως μια ακόμη απειλή για την ασφάλεια της Ρωσίας και θα μπορούσαν να αυξήσουν τις στρατιωτικές εντάσεις στην περιοχή της Βαλτικής”, σημείωσε ο Tursa.
capital.gr
