Όσα πρέπει να ξέρετε για την αναθεώρηση του Συντάγματος

Ποιες διατάξεις του Συντάγματος θα αναθεωρηθούν στην αυριανή ψηφοφορία και πώς; Θα συνεχιστεί η βουλευτική και υπουργική ασυλία; Θα εκλέγεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και με λιγότερες από 151 ψήφους; Τι μέλλει γενέσθαι με τα μη κρατικά πανεπιστήμια;

Θα έχει τελικώς αίσια έκβαση η διαβούλευση για την ψήφο των αποδήμων; Πότε μπορεί να αλλάξει εκ νέου το Σύνταγμα; Η «κυριακάτικη δημοκρατία» απαντά σε κρίσιμες ερωτήσεις για την κορυφαία διαδικασία της αναθεώρησης του καταστατικού χάρτη της χώρας, εν όψει της τελικής συζήτησης και της ψηφοφορίας αύριο στην Ολομέλεια.

1. Ποια άρθρα του Συντάγματος θα αλλάξουν;

Η εν εξελίξει συνταγματική αναθεώρηση κρίνεται ποσοτικά πενιχρή. Δεν υπήρξε κάποια ιδιαίτερη διάθεση για προσεγγίσεις, ούτε έγιναν ιδεολογικές υπερβάσεις, με αποτέλεσμα οι αλλαγές που θα ψηφιστούν θα είναι συνολικά μόλις οκτώ.

Αφορούν την κατοχύρωση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, το δικαίωμα της αντιπολίτευσης να συστήνει εξεταστικές επιτροπές, τον περιορισμό της βουλευτικής ασυλίας, την κατάργηση της σύντομης αποσβεστικής προθεσμίας στο άρθρο 86 περί ποινικής ευθύνης υπουργών, την εξίσωση των στρατιωτικών με τους λοιπούς δικαστές, τη διευκόλυνση της εκλογής των ανεξάρτητων Αρχών, την αποσύνδεση της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής και τη διεξαγωγή εκλογών, τη διευκόλυνση της ψήφου των ομογενών, καθώς και την λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία.

2. Θα εκλέγεται ο πρώτος πολίτης της χώρας και με λιγότερες από 151 ψήφους;

Ναι. Η πρόταση της Ν.Δ., με την οποία διαφωνεί σύσσωμη η αντιπολίτευση, προβλέπει αρχικά τρεις ψηφοφορίες στη Βουλή, στις οποίες για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία 200, 200 και 180 βουλευτών, αντίστοιχα. Η τέταρτη ψηφοφορία ρίχνει τον πήχη στην απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των βουλευτών, δηλαδή στις 151 ψήφους και αν κι εκείνη δεν τελεσφορήσει, τότε, ως έσχατη λύση, θα εκλέγεται ο υποψήφιος που θα συγκεντρώσει τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων επί των συμμετεχόντων βουλευτών, ακόμα και κάτω των 151 δηλαδή.

Μάλιστα, σε περίπτωση ισοψηφίας, Πρόεδρος εκλέγεται εκείνος που συγκέντρωσε περισσότερες ψήφους στην πρώτη ψηφοφορία, σε περίπτωση ισοψηφίας κατά την ψηφοφορία εκείνη, εκλέγεται ο γηραιότερος μεταξύ των δύο υποψηφίων, μια πρόβλεψη που η αντιπολίτευση έχει χαρακτηρίσει άκρως προβληματική.

3. Και με τη βουλευτική και υπουργική ασυλία, τι;

Το ακαταδίωκτο του πολιτικού προσωπικού της χώρας δεν αίρεται με τη συνταγματική αναθεώρηση. Ο διαχωρισμός ανάμεσα στην ποινική μεταχείριση βουλευτών και υπουργών από τους υπόλοιπους πολίτες παραμένει. Ωστόσο, η ασυλία τους περιορίζεται. Ως προς τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, σχεδόν άπαντες συμφωνούν στην κατάργηση της σύντομης αποσβεστικής προθεσμίας.

Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι αίρεται ο περιορισμός ότι η δίωξη πρέπει να γίνει μέχρι το πέρας της δεύτερης τακτικής συνόδου της βουλευτικής περιόδου, που αρχίζει μετά την τέλεση του αδικήματος. Ωστόσο, η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, τα αδικήματα, όπως η παθητική δωροδοκία, να μη λογίζονται ως υπουργικά και να εξετάζονται κατευθείαν από τον φυσικό δικαστή, δίχως τη μεσολάβηση της Βουλής, απορρίπτεται από τη Ν.Δ., καθώς και από το ΚΙΝ.ΑΛ. Αναφορικά με την ασυλία των βουλευτών, αυτή περιορίζεται εφεξής στα αδικήματα που σχετίζονται με τη βουλευτική ιδιότητα.

4. Τι μέλλει γενέσθαι με την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού;

Οι διακομματικές διαβουλεύσεις για την ψήφο των αποδήμων αναμένεται να έχουν τελικώς αίσια έκβαση. Η ψήφος των αποδήμων θα πρέπει να περάσει μέσα από το Σύνταγμα, επομένως απαιτείται η αναθεώρηση του σχετικού άρθρου 54. Την Τρίτη, αμέσως μετά την ψήφιση της συνταγματικής αναθεώρησης, θα κατατεθεί στη Βουλή και ο εφαρμοστικός νόμος του υπουργείου Εσωτερικών, που θα ορίζει τις λεπτομέρειες για το πώς θα ψηφίζουν οι Έλληνες εκλογείς του εξωτερικού. Να σημειωθεί ότι η σχετική διάταξη στο Σύνταγμα απαιτεί τουλάχιστον 180 ψήφους, ενώ η ψήφιση του νόμου απαιτεί αυξημένη πλειοψηφία 200 βουλευτών.

5. Θα μπορεί να νομοθετεί ο λαός;

Ναι, αλλά υπό προϋποθέσεις και μόνο αν συμφωνήσουν και τα κόμματα. Οι πολίτες θα μπορούν να καταθέτουν προτάσεις νόμου στη Βουλή, όπως ακριβώς και τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Μάλιστα, η εκάστοτε κυβέρνηση θα είναι υποχρεωμένη να εισάγει την πρόταση προς συζήτηση. Η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία αποτελεί πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, με την οποία έχει συμφωνήσει το ΚΙΝ.ΑΛ. Ωστόσο, η αξιωματική αντιπολίτευση ζητεί να εισάγονται προτάσεις νόμου ύστερα από 100.000 υπογραφές πολιτών, ενώ το ΚΙΝ.ΑΛ. ανεβάζει τον πήχη στις 500.000, με τη Ν.Δ. να τείνει προς την πρόταση του ΚΙΝ.ΑΛ.

Πάντως, θα υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί. Για παράδειγμα, συζήτηση πρότασης νόμου έπειτα από λαϊκή πρωτοβουλία δεν θα επιτρέπεται για θέματα εθνικής άμυνας και εξωτερικής πολιτικής, ενώ πιθανότατα το ίδιο θα ισχύσει και για θέματα δημοσιονομικής πολιτικής. Πάντως, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε προτείνει και τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων ύστερα από λαϊκή πρωτοβουλία, πρόταση την οποία απορρίπτει η Ν.Δ.

6. Πότε μπορεί να αναθεωρηθεί ξανά το Σύνταγμα;

Ύστερα από μία δεκαετία. Όσα άρθρα δεν αναθεωρηθούν στην αυριανή ψηφοφορία, όπως λόγου χάριν εκείνο για τα πανεπιστήμια, που άλλωστε δεν τίθεται καν προς ψήφιση, θα μπορούν να αλλάξουν μετά το 2028. Κι αυτό διότι, σύμφωνα με το ίδιο το Σύνταγμα, απαγορεύεται να κινηθεί νέα διαδικασία αναθεώρησης προτού παρέλθουν πέντε έτη από την ολοκλήρωση της προηγούμενης.

7. Και με τα κρατικά πανεπιστήμια, τι;

Η συζήτηση που δεν έγινε σε αυτή την αναθεώρηση αφορά την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Κι αυτό διότι δεν τίθεται θέμα αναθεώρησης του άρθρου 16 που θα επέτρεπε την ίδρυση μη δημόσιων πανεπιστημίων, παρόλο που η Ν.Δ. και το Κίνημα Αλλαγής τάσσονται υπέρ. Κι αυτό διότι οι συσχετισμοί στην προηγούμενη Βουλή, και συγκεκριμένα η αντίθεση του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ, που τάχθηκαν ξεκάθαρα κατά της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων, οδήγησαν στο να μη συγκεντρώσει το επίμαχο άρθρο τις 151 ψήφους που απαιτούνται για να κριθεί αναθεωρητέο.

Δημοσίευση στα Social Media