Οδηγός επιβίωσης: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι δανειολήπτες, για την προστασία της πρώτης κατοικίας
1 min read
Κάτι παραπάνω από δύο μήνες έχουν ακόμα στη διάθεσή τους οι πολίτες, για να προστατέψουν την πρώτη κατοικία τους από πλειστηριασμούς.
Παρότι τα αποτελέσματα από τη λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας κρίνονται μάλλον απογοητευτικά, η υπαγωγή σε αυτήν αποτελεί, ουσιαστικά, την τελευταία ευκαιρία για τους δανειολήπτες με «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια να απλώσουν δίχτυ προστασίας πάνω από την κύρια κατοικία τους, καθώς από το Μάιο θα τεθεί σε εφαρμογή το νέο πλαίσιο και θα παύσει να ισχύει κάθε είδους δικαστική προστασία για την πρώτη κατοικία.
Όσοι, λοιπόν, πληρούν τις προϋποθέσεις του ισχύουσας ρύθμισης καλό είναι να σπεύσουν. Ως καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή αιτήσεων έχει οριστεί η 30ή Απριλίου και οι θεσμοί έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να δοθεί νέα παράταση.
Ποιες οι προϋποθέσεις
α) Η αντικειμενική αξία πρώτης κατοικίας να μην υπερβαίνει τα 250.000 ευρώ. Αν το δάνειο είναι επαγγελματικό με υποθήκη πρώτη κατοικία, τότε η αντικειμενική αξία διαμορφώνεται στα 175.000 ευρώ.
β) Το συνολικό ύψος δανεισμού με προσημείωση ή εγγύηση πρώτης κατοικίας πρέπει να ανέρχεται ως μέγιστο ποσό στα 130.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένων των τόκων.
γ) Το ετήσιο εισόδημα δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των:
- 12.500 ευρώ, εφόσον στην κατοικία διαμένει μόνο 1 άτομο
- 21.000 ευρώ, εφόσον στην κατοικία διαμένουν 2 άτομα
- 26.000 ευρώ, εφόσον στην κατοικία διαμένουν 3 άτομα (δηλαδή με ένα προστατευόμενο μέλος, είτε τέκνο είτε άλλος συγγενής)
- 31.000 ευρώ, εφόσον στην κατοικία διαμένουν 4 άτομα
- 36.000 ευρώ, εφόσον στην κατοικία διαμένουν 5 άτομα
δ) Το ανώτερο ύψος των καταθέσεων είναι 15.000 ευρώ μαζί με μετοχές, ομόλογα, κοσμήματα, ράβδους χρυσού, πολύτιμους λίθους.
ε) Η αξία της υπόλοιπης περιουσίας και των μεταφορικών μέσων (σκάφη αναψυχής, ελικόπτερα κ.λπ.) δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 80.000 ευρώ.
Περισσότεροι από 65.000 χρήστες
Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, έχουν εισέλθει στην πλατφόρμα 65.393 ενδιαφερόμενοι χρήστες. Απ’ αυτούς έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία ετοιμασίας της αίτησης και συναίνεσαν στην άρση φορολογικού και τραπεζικού απορρήτου 43.398 χρήστες. Αυτό σημαίνει ότι 21.995 χρήστες δεν συναίνεσαν ακόμη στην άρση απορρήτου.
Μέχρι στιγμής, έχουν υποβληθεί 2.073 αιτήσεις και διαβιβαστεί στις τράπεζες. Αυτό σημαίνει ότι 41.325 χρήστες δεν έχουν υποβάλει ακόμη την αίτησή τους, παρότι συναίνεσαν στην άρση απορρήτου. Από αυτές τις 2.073 αιτήσεις έχουν δοθεί από τις τράπεζες 731 προτάσεις ρύθμισης. Οι δανειολήπτες έχουν ήδη αποδεχθεί 315 προτάσεις ρύθμισης και εκκρεμεί η αποδοχή των 416 υπόλοιπων.
Τι πρέπει να κάνουν, όμως, όσοι επιθυμούν να ανοίξουν την πόρτα της ρύθμισης και να προστατέψουν την κύρια κατοικία τους από πλειστηριασμό; Μια σειρά από βήματα, συμπεριλαμβανομένης της αποδοχής άρσης του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου τους.
Αναλυτικές διευκρινήσεις
Οι απαντήσεις στα σημαντικά ερωτήματα, όπως περιγράφονται στην ιστοσελίδα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (www.keyd.gov.gr), έχουν ως εξής:
1. Ποιος μπορεί να υποβάλει αίτηση ρύθμισης οφειλών επιχειρηματικών – στεγαστικών δανείων και προστασίας κύριας κατοικίας;
Κάθε φυσικό πρόσωπο (μισθωτός, άνεργος ή/και έμπορος) που έχει ιδιοκτησία σε ακίνητο, το οποίο αποτελεί την κύρια κατοικία του και βρίσκεται στην Ελλάδα, μπορεί να υποβάλει αίτηση για υπαγωγή στο πρόγραμμα επιδότησης αποπληρωμής στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων, εφόσον αυτό το ακίνητο βαρύνεται με υποθήκη/προσημείωση υποθήκης. Στην έννοια της ιδιοκτησίας περιλαμβάνονται και ποσοστά κυριότητας (π.χ. 50%), η ψιλή κυριότητα και η επικαρπία.
2. Ποιες οφειλές μπορούν να ρυθμιστούν με σκοπό την προστασία της κύριας κατοικίας από τη ρευστοποίηση;
Μπορούν να ρυθμιστούν οφειλές από οποιαδήποτε αιτία προς πιστωτικά ιδρύματα, καθώς και οφειλές από στεγαστικό δάνειο προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, εφόσον, όμως, για τις οφειλές αυτές έχει εγγραφεί πριν από την άσκηση της ηλεκτρονικής αίτησης για συναινετική ρύθμιση των οφειλών υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης σε ακίνητο που χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία του αιτούντος φυσικού προσώπου και οι οφειλές αυτές βρίσκονται σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών κατά την 31/12/2018.
Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι α) να υφίσταται τουλάχιστον μία οφειλή επιδεκτική ρύθμισης και β) το σύνολο του ανεξόφλητου κεφαλαίου κατά την ημερομηνία υποβολής της ηλεκτρονικής αίτησης για συναινετική ρύθμιση των οφειλών να ανέρχεται μέχρι του ποσού των 130.000 ευρώ ανά πιστωτή ή των 100.000 ευρώ ανά πιστωτή, εφόσον στις οφειλές αυτές περιλαμβάνονται επιχειρηματικά δάνεια.
3. Εντάσσονται στην παρούσα ρύθμιση οφειλές από δάνεια που έχουν μεταβιβαστεί σε εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων;
Ναι, στη ρύθμιση εντάσσονται και δάνεια/οφειλές που έχουν μεταβιβαστεί σε εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις (funds) ή απαιτήσεις που έχουν πωληθεί στο πλαίσιο τιτλοποίησης δανείων.
4. Τι προβλέπεται για το ύψος του οικογενειακού εισοδήματος του αιτούντος φυσικού προσώπου;
Το οικογενειακό εισόδημα δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 12.500 ευρώ, κατά το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχει δυνατότητα υποβολής φορολογικής δήλωσης. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 8.500 ευρώ για τον σύζυγο και κατά 5.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο μέλος και μέχρι τα τρία εξαρτώμενα μέλη (έως 36.000 ευρώ).
Ως «οικογενειακό εισόδημα» νοείται το άθροισμα των εισοδημάτων του αιτούντος, του συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών, μειωμένο κατά τους αναλογούντες φόρους, την ειδική εισφορά και το τέλος επιτηδεύματος.
5. Τι προβλέπεται εάν ο αιτών φυσικό πρόσωπο διαθέτει και άλλη ακίνητη περιουσία, πλην της κύριας κατοικίας που επιθυμεί να προστατεύσει από τη ρευστοποίηση;
Η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας του αιτούντος, του συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών, πέραν της κύριας κατοικίας, καθώς και των μεταφορικών μέσων του αιτούντα και της συζύγου του δεν θα πρέπει να ξεπερνά το ποσό των 80.000 ευρώ. Ο περιορισμός αυτός ισχύει μόνο αν το σύνολο των υπό ρύθμιση οφειλών είναι μεγαλύτερο των 20.000 ευρώ. Κρίσιμος χρόνος είναι ο χρόνος υποβολής της ηλεκτρονικής αίτησης συναινετικής ρύθμισης οφειλών.
6. Τι ισχύει αν υπάρχουν χρηματικές καταθέσεις σε πιστωτικά ιδρύματα;
Σε περίπτωση που ο αιτών, ο σύζυγός του και τα εξαρτώμενα μέλη αυτού διαθέτουν χρηματικές καταθέσεις, χρηματοπιστωτικά προϊόντα ή πολύτιμα μέταλλα, σε νομίσματα ή ράβδους, δεν θα πρέπει η συνολική αξία αυτών να υπερβαίνει το ποσό των 15.000 ευρώ κατά τον χρόνο υποβολής της ηλεκτρονικής αίτησης.
7. Πώς υπολογίζεται η αξία της κύριας κατοικίας για τον καθορισμό του καταβλητέου ποσού;
Ως αξία της κύριας κατοικίας λογίζεται η εμπορική αξία αυτής, όπως αυτή είχε καταχωριστεί στα βιβλία του πιστωτικού ιδρύματος κατά την 31η Δεκεμβρίου του τελευταίου έτους πριν από την υποβολή της ηλεκτρονικής αίτησης συναινετικής ρύθμισης οφειλών του παρόντος νόμου. Βέβαια, ο αιτών μπορεί να αποδείξει ότι η εμπορική αξία της κύριας κατοικίας του είναι διαφορετική από την καταχωρισμένη στα βιβλία των πιστωτών, οπότε η εμπορική αξία καθορίζεται με βάση την αποδεικνυόμενη από αυτόν (προσκομίζοντας έκθεση πιστοποιημένου εκτιμητή από το Μητρώο του υπ. Οικονομικών).
8. Πώς υπολογίζεται η αξία της κύριας κατοικίας, όταν ο αιτών έχει ποσοστό («ιδανικό μερίδιο») ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία στην κύρια κατοικία του για τον καθορισμό του καταβλητέου ποσού;
Κρίσιμη είναι η αξία του ποσοστού («ιδανικού μεριδίου») και, εάν ο αιτών έχει επικαρπία ή ψιλή κυριότητα, το ήμισυ της αξίας της πλήρους κυριότητας.
9. Στην κατοικία που επιθυμώ να προστατεύσω δεν έχω ποσοστό κυριότητας 100%. Μπορώ να την προστατεύσω ως κύρια κατοικία;
Μπορείτε να υποβάλετε αίτηση για προστασία της κύριας κατοικίας και να προβείτε σε σχετική ρύθμιση σύμφωνα με όσα ορίζονται στα κριτήρια από τον νόμο. Σε κάθε περίπτωση προτείνεται να υποβληθεί πρόταση από το σύνολο των συνιδιοκτητών. Σε περίπτωση που οι συνιδιοκτήτες δεν είναι επιλέξιμοι, προτείνεται να απευθυνθούν στους πιστωτές, ώστε να διερευνηθεί πρόταση ρύθμιση για τους συνιδιοκτήτες εκτός νόμου.
10. Πώς και μέχρι πότε μπορεί να υποβληθεί η ηλεκτρονική αίτηση συναινετικής ρύθμισης οφειλών;
Η αίτηση μπορεί να υποβληθεί μέσω ψηφιακής πλατφόρμας ηλεκτρονικής υποβολής και διαχείρισης αιτήσεων, στην οποία υπάρχει πρόσβαση μέσω της ιστοσελίδας της ΕΓΔΙΧ (http://www.keyd.gov.gr/) έως την 30ή Απριλίου 2020.
11. Απαιτείται η προσκόμιση δικαιολογητικών;
Πλέον όχι. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα της πρώτης κατοικίας έχει καταστεί πιο ευέλικτη και οι αιτούντες δεν χρειάζεται να υποβάλουν κανένα δικαιολογητικό με την αίτηση για ένταξη σε ρύθμιση.
12. Ποιο πρέπει να είναι το περιεχόμενο της αίτησης;
Η αίτηση πρέπει να περιέχει μεταξύ άλλων:
α) Πλήρη στοιχεία του αιτούντος (ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, ημερομηνία γέννησης, διεύθυνση οικίας και εργασίας, Αριθμό Φορολογικού Μητρώου, Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης, Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας, αν είναι επιτηδευματίας, τηλέφωνο, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου).
β) Στοιχεία του συζύγου και των εξαρτώμενων μελών του.
γ) Εισοδήματα του αιτούντος, του συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών του από οποιαδήποτε πηγή και αιτία.
δ) Κατάλογο των πιστωτών, με ληξιπρόθεσμες ή μη απαιτήσεις, για τις οποίες έχει εγγραφεί υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης στην κύρια κατοικία, το οφειλόμενο ποσό ανά πιστωτή, την ημερομηνία, αναφορικά με την οποία προσδιορίζεται το ύψος κάθε οφειλής, και τους συνοφειλέτες που ευθύνονται έναντι κάθε πιστωτή.
ε) Κατάλογο των περιουσιακών στοιχείων στην Ελλάδα και την αλλοδαπή του αιτούντα, του συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών, πέραν της κύριας κατοικίας του αιτούντα, των μεταφορικών μέσων του αιτούντα και του συζύγου του, των καταθέσεων, των χρηματοπιστωτικών προϊόντων και των πολύτιμων μετάλλων σε νομίσματα ή ράβδους, του αιτούντα και του συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών.
13. Η υποβολή της αίτησης συνεπάγεται άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου; Αν ναι, για ποιο χρονικό διάστημα;
Με την αίτηση υπαγωγής στη διαδικασία ο αιτών παρέχει άδεια για την άρση του απορρήτου των τραπεζικών καταθέσεων και του φορολογικού απορρήτου. Η άρση του τραπεζικού απορρήτου αφορά χρονική περίοδο η οποία ξεκινά πέντε έτη πριν από την οριστική υποβολή της αίτησης και διαρκεί μέχρι την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει ο αιτών με τη συναινετική ή δικαστική ρύθμιση.
Η άρση του φορολογικού απορρήτου αφορά χρονική περίοδο η οποία ξεκινά πέντε έτη πριν από την οριστική υποβολή της αίτησης και διαρκεί μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας συναινετικής ρύθμισης ή την αμετάκλητη περάτωση της τυχόν δίκης για την εξασφάλιση της προστασίας της κύριας κατοικίας. Εναντι του Δημοσίου η άρση του απορρήτου εκτείνεται σε όλη τη χρονική διάρκεια της ρύθμισης.
14. Πώς ενημερώνεται ο αιτών εάν πληροί τα κριτήρια που θέτει ο νόμος προκειμένου να ρυθμίσει τις οφειλές του;
Πριν από την οριστική υποβολή της αίτησης η ηλεκτρονική πλατφόρμα, με ειδική ένδειξη, ενημερώνει τον αιτούντα για την επιλεξιμότητά του ή μη.
15. Πώς αρχίζει η διαδικασία συναινετικής ρύθμισης με τους πιστωτές;
Μόλις υποβληθεί οριστικά η αίτηση, η πλατφόρμα κοινοποιεί την αίτηση και τα συνοδευτικά της έγγραφα στους πιστωτές, των οποίων οι απαιτήσεις ζητείται να ρυθμιστούν. Μέσα σε έναν μήνα από την κοινοποίηση της αίτησης κάθε πιστωτής μπορεί να υποβάλει πρόταση για ρύθμιση της απαίτησής του.
16. Πόσο χρονικό διάστημα διαρκεί η ρύθμιση;
Το ποσό της ρύθμισης καταβάλλεται σε χρονικό διάστημα 25 ετών, το οποίο όμως δεν πρέπει να υπερβαίνει το 80ό έτος της ηλικίας του αιτούντος, εκτός κι αν συμβληθεί εγγυητής, αποδοχής των πιστωτών, ευθυνόμενος ως αυτοφειλέτης.
17. Τι προβλέπουν οι όροι αποπληρωμής;
Διαγραφή οφειλής, εφόσον το ανεξόφλητο υπόλοιπο του δανείου ξεπερνά το 120% της εμπορικής αξίας της πρώτης κατοικίας και χαμηλό τοκισμό με επιτόκιο 2%, προσαυξημένο με το Euribor τριμήνου.
18. Πότε καταβάλλεται επιδότηση από το Δημόσιο;
Το νέο πλαίσιο προστασίας προβλέπει επιδότηση της δόσης του δανείου από 20% έως 50%. Το ποσοστό της επιδότησης διαμορφώνεται με βάση την εισοδηματική και περιουσιακή κατάσταση του δανειολήπτη.
19. Πότε θεωρείται ότι ο αιτών αθετεί τη ρύθμιση;
Όταν δεν καταβάλλει τις μηνιαίες δόσεις, με συνέπεια το συνολικό ύψος του ποσού σε καθυστέρηση να υπερβαίνει αθροιστικά την αξία τριών μηνιαίων δόσεων. Στην περίπτωση αυτή, μπορεί να επισπευσθεί αναγκαστική εκτέλεση και στην κύρια κατοικία του αιτούντος.
20. Ποια η χρονική διάρκεια της συνεισφοράς του Δημοσίου;
Καταβάλλεται για όσο χρόνο διαρκεί η ρύθμιση. Οι προϋποθέσεις και το ποσό της συνεισφοράς του Δημοσίου επανεξετάζονται αυτεπαγγέλτως κάθε έτος.
