Κίνηση «ματ» με τον EastMed στη διπλωματική σκακιέρα
1 min read
Μια από εκείνες τις στιγμές στην Ιστορία που η Ελλάδα εκμεταλλεύεται δυναμικά και όχι συγκυριακά τη γεωπολιτική της θέση είναι αυτή που συνδέεται με το έργο του EastMed. Η «διπλωματία των αγωγών», που ξεδιπλώνεται πολλαπλά σε παγκόσμιο επίπεδο, πλέον διαμορφώνεται υπέρ μας μέσα από τη συμφωνία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, και σύντομα και της Ιταλίας, για τον αγωγό που θα συνδέει τις νέες πηγές φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου και τις αγορές της Ευρώπης, μέσω της Κρήτης και της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Πρόκειται για μια «ειρηνικά επιθετική» πολιτική που τοποθετεί την Ελλάδα στο κέντρο του χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου και την αναδεικνύει σε ευρωπαϊκό διαμετακομιστικό κόμβο. Παράλληλα, αποτελεί μια κίνηση-απάντηση απέναντι στην επιθετική πολιτική της Τουρκίας, η οποία προσπαθεί να ακυρώσει τους ενεργειακούς διαδρόμους που δεν τη συμπεριλαμβάνουν, μέσα από προκλητικές συμφωνίες όπως αυτή με τη Λιβύη.
«Ατού»
Η τριμερής και στην πορεία τετραμερής διακρατική συμφωνία για τον EastMed είναι το ισχυρό πολιτικό και οικονομικό «χαρτί» που ρίχνει η χώρα μας στο πόκερ για γερά νεύρα που παίζεται στην ευρύτερη περιοχή. Η συνοχή των κρατών της Ανατολικής Μεσογείου αποτελεί ανάχωμα στην τουρκική προκλητικότητα, αλλά και παράγοντα ασφάλειας και σταθερότητας, αφού περιλαμβάνει, εκτός από την ενεργειακή συνεργασία, και ρήτρα αμυντικής συνεργασίας. Οι τρεις χώρες τάσσονται αναφανδόν υπέρ της διεθνούς νομιμότητας και είναι αποφασισμένες να προχωρήσουν το έργο ανεξάρτητα από τις όποιες αντιδράσεις.
Ο Ελληνας πρωθυπουργός τόνισε πως πρόκειται για το επιστέγασμα μιας πολύ ουσιαστικής τριμερούς συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας, και όχι μόνο, αφού όπως είπε υποδεχόμενος τον ομόλογό του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, επιδιώκεται η εμβάθυνσή της σε πολλά ακόμη μέτωπα, όπως η αμυντική βιομηχανία, οι επενδύσεις και ο τουρισμός. Από την πλευρά του, ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης μίλησε για έργο που βοηθά ουσιαστικά στη συνεργασία και όχι στην αντιπαλότητα στην ευρύτερη περιοχή.
Υπογραφές
Η υπογραφή της συμφωνίας από τους υπουργούς Ενέργειας της Ελλάδας Κωστή Χατζηδάκη, του Ισραήλ Γιουβάλ Στάινιτς και της Κύπρου Γιώργου Λακκοτρύπη παρουσία των τριών αρχηγών κρατών ήταν το σημαντικότερο βήμα στην κατεύθυνση υλοποίησης του αγωγού, ο οποίος θα έχει δυναμικότητα μεταφοράς 10 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως.
Το προσύμφωνο συνεργασίας που υπεγράφη λίγες ώρες νωρίτερα μεταξύ της ΔΕΠΑ και της Energean Oil & Gas προβλέπει την προμήθεια 2 δισ. κυβικών μέτρων (κ.μ.) αερίου ετησίως μέσω του EastMed, ενώ τα υπόλοιπα 8 δισ. κ.μ. μπορούν να προκύψουν από άλλα πεδία που βρίσκονται ή θα βρεθούν σε φάση ανάπτυξης, όπως τα κοιτάσματα «Λεβιάθαν» (Ισραήλ) και «Γλαύκος» (Κύπρος). Η συμφωνία αυτή ανοίγει ουσιαστικά τον δρόμο για την εμπορική αξιοποίηση του αγωγού EastMed.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, με εξαίρεση αυτά της Αιγύπτου, εκτιμάται ότι επαρκούν για την κάλυψη της εσωτερικής ζήτησης του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ιορδανίας προσκείμενων αγορών, επιτρέποντας
την εξαγωγή περίπου 25 δισεκατομμύρια κ.μ./έτος. Το έργο EastMed, που έχει αναγνωριστεί ως Εργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) από την Ε.Ε., συμπεριλαμβάνεται στην ίδια ομάδα έργων με τον υποθαλάσσιο αγωγό Poseidon.
Ετοιμο το 2025
Το κόστος του αγωγού EastΜed μέχρι την Ιταλία έχει υπολογιστεί σε
περίπου 6 δισ. δολάρια. Ωστόσο, με τη συνεχή τεχνολογική εξέλιξη η δυναμικότητα του αγωγού ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω, μεταφέροντας με οικονομίες κλίμακας ποσότητες πέραν των 10 δισ. κ.μ. ετησίως του αρχικού σχεδιασμού του, γεγονός το οποίο θα αλλάξει άρδην την οικονομική δυναμική του έργου.
Κατά την περίοδο 2015-2018 η ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε., που ανήκει κατά
50% στη ΔΕΠΑ και κατά 50% στην Edison, με την υποστήριξη επιχορήγησης 2 εκατ. ευρώ από την Ε.Ε., ολοκλήρωσε τις τεχνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές μελέτες, επιβεβαιώνοντας ότι το έργο του αγωγού EastMed είναι τεχνικά εφικτό, οικονομικά βιώσιμο, ανταγωνιστικό και συμπληρωματικό με εναλλακτικές εξαγωγικές προτάσεις στην περιοχή. Τον Ιούνιο του 2018 το έργο έλαβε πρόσθετη συγχρηματοδότηση από το πρόγραμμα CEF της Ευρωπαϊκής Ενωσης συνολικού ποσού 34,5 εκατ. ευρώ.
Εφόσον η τελική επενδυτική απόφαση ληφθεί το 2022 και ξεκινήσει αμέσως η κατασκευή του, το έργο εκτιμάται ότι θα τεθεί σε λειτουργία έως το 2025.
Ραντεβού στο Κάιρο
Οι τρεις υπουργοί Ενέργειας είχαν την ευκαιρία στο περιθώριο της υπογραφής της συμφωνίας να συνομιλήσουν και για το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ισραήλ – Κύπρου – Κρήτης, την οποία υποστηρίζει και η Ελλάδα, προκειμένου να αρθεί η ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου. Παράλληλα, συζήτησαν και για την επικείμενη συνεδρίαση του EastMed Gas Forum, στο οποίο συμμετέχουν επτά χώρες της περιοχής (Ιταλία, Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, Αίγυπτος, Παλαιστινιακή Αρχή, ΗΠΑ) και η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 16 Ιανουαρίου στο Κάιρο. Την ενόχλησή της για τη μη συμμετοχή στο φόρουμ αυτό έχει εκφράσει η Τουρκία.
Ο αγωγός σε αριθμούς
1.872 χλμ. μήκος, εκ των οποίων περίπου 1.335 χλμ. υποθαλάσσιο τμήμα και περίπου 537 χλμ. χερσαίο.
10 δισεκατομμύρια κ.μ. φυσικού αερίου η ετήσια δυναμικότητα.
20 δισεκατομμύρια κ.μ. η δυνατότητα επέκτασης ετησίως.
5,2 δισ. ευρώ προϋπολογισμός (για την αρχική δυναμικότητα).
Το έργο:
– 165 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από τη λεκάνη της Λεβαντίνης μέχρι την Κύπρο.
– 732 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από την Κύπρο έως την Κρήτη.
– 421 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από την Κρήτη μέχρι την Πελοπόννησο.
– 292 χλμ. περίπου για τη διάσχιση της Πελοποννήσου μέχρι τα παράλια του Πατραϊκού κόλπου.
– 17 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού για τη διάσχιση του Πατραϊκού κόλπου.
– 245 χλμ. για τη διάσχιση της Δυτικής Ελλάδας μέχρι το Φλωροβούνι Θεσπρωτίας. Στο Φλωροβούνι προβλέπεται η διασύνδεσή του με τον υποθαλάσσιο αγωγό φυσικού αερίου Ελλάδας – Ιταλίας Ποσειδών, μήκους περίπου 210 χλμ.
