Καρκίνος προστάτη και κληρονομικότητα
1 min read
Σύμφωνα με το National Cancer Institute (NCI) των Ηνωμένων Πολιτειών, η πιθανότητα να νοσήσει κάποιος άνδρας από καρκίνο του προστάτη αλλάζει αναλόγως κάποιων παραγόντων. Ποιοι είναι αυτοί;
Όπως αναφέρει το NCI πρώτα από όλα είναι ο αριθμός των συγγενών που έχουν εμφανίσει καρκίνο του προστάτη, από την πλευρά του πατέρα ή από την πλευρά της μητέρας. Δηλαδή η κληρονομικότητα και έπεται η ηλικία ανάπτυξης του προστατικού καρκίνου από τους συγγενείς, και τέλος το οικογενειακό ιστορικό άλλων καρκίνων, όπως για παράδειγμα του καρκίνου του μαστού, των ωοθηκών, του παγκρέατος που παίζουν επίσης εξαιρετικά σημαντικό ρόλο.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, οι μέχρι σήμερα μελέτες έχουν δείξει ότι ο κίνδυνος μεταβάλλεται ως εξής:
Υπερτριπλασιάζεται (αυξάνεται κατά 3,14 φορές) στους άνδρες με έναν ή περισσότερους αδελφούς που διαγνώστηκαν με τη νόσο σε οποιαδήποτε ηλικία.
Αυξάνεται κατά 2,35 φορές στους άνδρες των οποίων ο πατέρας διαγνώστηκε με τη νόσο σε οποιαδήποτε ηλικία.
Σχεδόν τριπλασιάζεται (αυξάνεται κατά 2,87 φορές) όταν ο άνδρας έχει έναν πρώτου βαθμού συγγενή που νόσησε πριν από τα 65 του χρόνια. Πρώτου βαθμού συγγενείς είναι ο πατέρας, οι αδελφοί και οι γιοι.
Σχεδόν διπλασιάζεται (αυξάνεται κατά 1,92 φορές) όταν ο άνδρας έχει έναν πρώτου βαθμού συγγενή που νόσησε στα 65 του χρόνια ή αργότερα.
- Αυξάνεται κατά 2,5 φορές όταν ο άνδρας έχει δεύτερου βαθμού συγγενείς με καρκίνο προστάτη σε οποιαδήποτε ηλικία. Δεύτερου βαθμού συγγενείς είναι ο παππούς, ο εγγονός, ο θείος και ο ανηψιός.
- Υπερτετραπλασιάζεται (αυξάνεται κατά 4,39 φορές) όταν ο άνδρας έχει δύο ή περισσότερους διαφορετικού πρώτου βαθμού συγγενείς (π.χ. πατέρα και αδελφό) που διαγνώστηκαν με καρκίνο του προστάτη.
Συμπερασματικά λοιπόν, οι πιθανότητες να εμφανιστεί η νόσος σε κάθε άνδρα κυμαίνονται από 12,5% εάν δεν έχει κάποιον συγγενή με την ίδια νόσο έως σχεδόν 55% εάν διαθέτει δύο ή περισσότερους συγγενείς πρώτου βαθμού που νόσησαν. Όπως κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο του προστάτη έχουν και τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού. Στη μελέτη που έγινε στο πανεπιστήμιο της Άιοβα, διαπιστώθηκε ότι το 9,6% των ανδρών με καρκίνο του προστάτη είχαν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή και των ωοθηκών, καθώς παλαιότερα είχε διαγνωστεί η μητέρα ή η αδελφή τους.
Οι άνδρες αυτοί είχαν κατά 70% περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν καρκίνο του προστάτη, σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους δίχως ανάλογο οικογενειακό ιστορικό. Όσοι μάλιστα είχαν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού/ωοθηκών και προστάτη μαζί, είχαν σχεδόν 6πλάσιες πιθανότητες να διαγνωστούν και οι ίδιοι με προστατικό καρκίνο.
Όπως μας εξηγεί ο χειρουργός-ουρολόγος Δρ. Ηρακλής Πούλιας, τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας κάθε άνδρας υπολογίζεται ότι έχει 1 στις 8 (12,5%) πιθανότητες να εκδηλώσει καρκίνο του προστάτη κάποια στιγμή στη ζωή του. Η συνηθέστερη ηλικία εκδήλωσης του καρκίνου αυτού είναι μετά τα 65 έτη, ωστόσο, οι κληρονομικοί καρκίνοι του προστάτη συνήθως εκδηλώνονται νωρίτερα.
Σύμφωνα με το γιατρό, κάποιες μορφές καρκίνου μοιράζονται ορισμένα κοινά γονίδια, τα BRCA1 και BRCA2, τα οποία είναι περισσότερο γνωστά ως αιτίες των κληρονομούμενων μορφών καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών, αλλά εμπλέκονται και σε μερικές περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη. Ωστόσο, συμπληρώνει, τα γονίδια αυτά δεν είναι τα μοναδικά που έχει βρεθεί ότι σχετίζονται με τη νόσο καθώς υπάρχουν και πολλά άλλα, όπως τα MLH1, MSH2, PMS2, ΝΒΝ κ.λπ.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι περισσότερες περιπτώσεις κληρονομούμενου καρκίνου του προστάτη δεν οφείλονται σε ένα συγκεκριμένο γονίδιο, αλλά σε μεταλλάξεις σε πολλά γονίδια. Οι μεταλλάξεις αυτές δρουν συνεργικά και γι’ αυτό γίνονται πολλές έρευνες, με στόχο να βρεθεί μία εξέταση που θα εντοπίζει πολλές από αυτές και έτσι θα ταυτοποιεί τους άνδρες υψηλού κινδύνου για καρκίνο.
Προς το παρόν ο προληπτικός έλεγχος του προστάτη ξεκινά από την ηλικία των 40-45 ετών και συμπεριλαμβάνει την εξέταση PSA και δακτυλική εξέταση, ώστε να γίνει εγκαίρως αντιληπτός τυχόν καρκίνος.
